Hoàng Việt luật lệ hoặc còn được nghe biết với thương hiệu Hoàng triều luật lệ, Quốc triều điều luật, Nguyễn triều hình luật, bộ luật Gia Long là cỗ luật đầu tiên của VN thời đầu mái ấm Nguyễn tự Bắc trở nên Tổng trấn Nguyễn Văn Thành biên soạn thảo và vua Gia Long cho tới phát hành năm 1813.[1]
Lịch sử[sửa | sửa mã nguồn]
Vua Gia Long sau khoản thời gian đăng vương để sở hữu hạ tầng về pháp luật, mệnh lệnh cho tới Nguyễn Văn Thành, Vũ Trinh, Trần Hựu nhờ vào Đại Thanh luật lệ và Luật Hồng Đức thực hiện hạ tầng biên soạn cỗ luật cho tới triều Nguyễn mang tên gọi là Hoàng Việt lệ luật (còn được gọi là Luật Gia Long), bao gồm 22 quyển và 398 điều[2] tiếp sau đó vua Gia Long cho tới phát hành đầu tiên nhập năm 1813. Sở luật này gần như là lấy nguyên vẹn kiểu mẫu là luật mái ấm Thanh[3] Trong 398 điều thì chỉ mất 2 điều là rút kể từ Quốc triều Hình luật thời Hậu Lê, vài ba chục điều luật khác lạ một ít về kể từ ngữ đối với luật ở trong nhà Thanh, những điều luật sót lại đều sao chép lại y nguyên tên thường gọi láo nháo nội dung kể cả những đái chú của những điều luật nhập “Đại Thanh luật lệ”[4]
Giống như “Đại Thanh luật lệ”, Hoàng Việt lệ luật ngoài quyển đầu là mục lục những điều luật, bảng (hay đồ), thể lệ về phục tang, trình diễn giải thuật ngữ, những quyển sót lại được phân thành 6 chuyên mục, ứng với việc của 6 bộ: Lại, Sở, Lễ, Binh, Hình, Công. Trong khi, cơ hội trình diễn in ấn và dán của “Hoàng Việt luật lệ” cũng tương tự với cỗ luật mái ấm Thanh. Một số điều luật nhập “Hoàng Việt luật lệ” tiếp tục lược vứt, thay cho thay đổi một trong những đái tiết của luật mái ấm Thanh cho tới phù phù hợp với cơ hội gọi bên trên VN (Một số điều luật thay cho thay đổi đơn vị chức năng hành chủ yếu "tỉnh" của Trung Quốc trở nên "doanh, trấn" của VN, chức vụ lý trưởng của Trung Quốc vì chưng xã trưởng của Việt Nam).
Hoàng Việt lệ luật được dùng nhập trong cả thời mái ấm Nguyễn rồi sử dụng tiếp ở Trung Kỳ nhập thời Thực dân Pháp cướp đóng góp Việt Nam[5].
Sắp xếp nội dung[sửa | sửa mã nguồn]
Xem thêm: tòng phu hợp âm
Hoàng Việt lệ luật với 398 điều và 30 điều tỷ dẫn,[6] chép nhập 22 cuốn. Có sáu chuyên mục tự ứng với việc sáu Sở Lại, Công, Lễ, Hộ, Binh, Hình phụ trách móc. Chi tiết như sau:
- Cuốn loại 1: mục lục điều luật, bảng (hay đồ), thể lệ về phục trang tang, trình diễn giải thuật ngữ
- Cuốn thứ hai và 3: 45 điều danh lệ
- Cuốn loại 4 và 5: 27 điều lại luật
- Cuốn loại 6, 7 và 8: 66 điều hộ luật
- Cuốn loại 9: 26 điều lễ luật
- Cuốn loại 10 và 11: 58 điều binh luật
- Cuốn loại 12 cho tới 20: 166 điều hình luật
- Cuốn loại 21: 10 điều công luật
- Cuốn loại 22: dẫn điều luật
Nội dung[sửa | sửa mã nguồn]
Hoàng Việt lệ luật được xây cất bên trên hạ tầng khảo xét, tham lam chiếu cỗ luật Hồng Đức (tức Quốc triều Hình luật, là cỗ luật ở trong nhà Lê), tuy nhiên đa số là mượn cỗ luật ở trong nhà Thanh, mặc dù đã và đang được sửa đổi và update cho tới phù phù hợp với ĐK ví dụ của VN khi bấy giờ.[7] Trong 398 điều thì 397 là chép lại Đại Thanh lệ luật. Chỉ với cùng 1 điều là rút kể từ Quốc triều Hình luật.[6]
Bảng (hay đồ): quy ấn định về phương phía xử lý so với những gia tài giành được một cơ hội phi pháp. Thể lệ nộp trừng trị chuộc tội, chí tiết về ngũ hình, những công cụ sử dụng nhập tù, và phục trang tang chế. Danh lệ quy ấn định về những phương pháp tổng quát tháo về tội phạm và kiểu dáng trừng trị. Phần dẫn đều luật dùng để làm chỉ dẫn việc đối chiếu những hình trừng trị và áp dụng luật nhập tình huống vụ việc nhưng mà luật ko quy ấn định cho tới. Hộ luật là những luật về hộ tịch, gia tài, hôn nhân gia đình, thuế, nợ nần, chi phí chợ búa.
Đặc biệt là vấn đề luật về sự tuyển chọn phi cho tới vua, Hoàng Việt lệ luật thừa kế những điều luật kể từ thời xưa nhưng mà không tồn tại bất kì sự thay cho thay đổi này. Đó là giới hạn tuổi tuyển chọn phi kể từ 13 cho tới 16 tuổi tác (trừ những cuộc hôn nhân gia đình chủ yếu trị, song vẫn ko ghi nhận bất kì tình huống này vi phạm điều luật bên trên vì như thế hôn nhân gia đình chủ yếu trị).
Xem thêm: mèo đáng yêu
Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]
- Luật mái ấm Hậu Lê
- Luật Hồng Đức
- Quốc triều nhà pha tụng điều lệ
- Luật không giống thời Nguyễn
- Hội điển toát yếu
- Khâm ấn định Đại Nam Hội điển sự lệ
- Minh Mệnh chủ yếu yếu
- Đại Nam điển lệ toát yếu
Chú giải[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ Lịch sử VN tập luyện 5 (Quốc sử),Trương Thị Yến (chủ biên), NXB KHXH, 2017: "Hoàng Việt lệ luật được xung khắc in, phát hành và vận dụng nhập thực dìu năm 1813 bên trên phạm vi toàn quốc"
- ^ Đặng Việt Thủy & Đặng Thành Trung 2008, tr. 283
- ^ Trần Trọng Kim 1971, tr. 177
- ^ “Bản sao tiếp tục lưu trữ”. Bản gốc tàng trữ ngày 9 mon một năm 2019. Truy cập ngày 9 mon một năm 2019.
- ^ Lương Ninh 2000, tr. 299-318
- ^ a b Nguyễn Ngọc Huy. Quốc triều Hình luật Quyển A. Viet Publisher, 1989. tr 177
- ^ Nguyễn Quyết Thắng: Lược khảo Hoàng Việt Luật lệ, Nhà xuất bạn dạng Văn hoá tin tức, thủ đô hà nội, 2002, tr 15, 16
Thư mục[sửa | sửa mã nguồn]
- Trần Trọng Kim (1971), [[Việt Nam sử lược]], 2, Sài Gòn: Trung tâm Học liệu Xuất bạn dạng nằm trong Sở Giáo dục đào tạo, Bản gốc tàng trữ ngày 27 mon 8 năm 2018, truy vấn ngày 21 mon 9 năm 2008
- Đặng Việt Thủy; Đặng Thành Trung (2008), 54 vị vua Việt Nam, Hà Nội: Nhà xuất bạn dạng Quân team Nhân dân
- Lương Ninh (2000), Lịch sử VN giản yếu, Hà Nội: Nhà xuất bạn dạng Chính trị Quốc gia
Bình luận